علائم جسمانی با منشأ روانی

به گزارش روابط عمومی بیمارستان ابن سینا شیراز مقصودی با اشاره به تعریف اختلالات روان‌تنی در DSM-5، اظهار داشت: این اختلالات زمانی رخ می‌دهد که تنش‌های روانی به شکل علائم جسمانی بروز می‌کند. در واقع، جسمانی‌سازی (somatization) مکانیسمی است که ذهن برای تبدیل دردهای روانی به نشانه‌های فیزیکی استفاده می‌کند. وی افزود: بر اساس یک مطالعه روی ۱۰۰۰ بیمار طی سه سال، ۱۴ علامت شایع شامل درد قفسه سینه، خستگی، سرگیجه، سردرد، ورم اندام‌ها، کمردرد، تنگی نفس، بی‌خوابی، درد شکم، بی‌حسی، ناتوانی جنسی، کاهش وزن، سرفه و یبوست شناسایی شد. جالب اینجاست که تنها در ۱۶ درصد موارد علت جسمی مشخصی یافت شد و در ۸۴ درصد، هیچ مشکل فیزیکی تشخیص داده نشد.

ذهن و بدن: دو ساحت درهم‌تنیده
این روانشناس بالینی با تأکید بر ارتباط عمیق ذهن و بدن، توضیح داد: مغز به عنوان مرکز فرماندهی، سیگنال‌های بی‌شماری به بدن ارسال می‌کند و بالعکس. اضطراب مزمن می‌تواند سیستم عصبی و غدد درون‌ریز را مختل کنند و بدن را در حالت جنگ یا گریزقرار دهد. این وضعیت اگر طولانی شود، به فرسودگی جسمی و بروز علائم روان‌تنی منجر می‌شود. مقصودی خاطرنشان کرد: علائم جسمانی اغلب برای بیماران ملموس‌ترند. درد قفسه سینه یا سردرد را راحت‌تر می‌توان بیان کرد تا ضربه‌های عاطفی را. ذهن ناخودآگاه با تبدیل درد روانی به نشانه‌های فیزیکی، به دنبال راهی برای جلب توجه و درمان است.

چرا همه دچار اختلالات روان‌تنی نمی‌شوند؟
وی در پاسخ به این پرسش که چرا برخی افراد در مواجهه با اضطراب دچار علائم روان‌تنی می‌شوند و برخی دیگر نه، گفت: آمادگی زیستی و روانی نقش کلیدی دارد. عوامل ژنتیکی، سبک زندگی، سلامت جسمی و الگوهای فکری تعیین می‌کنند که فرد چقدر در برابر اضطراب آسیب‌پذیر یا مقاوم است.

چالش‌های تشخیص و درمان
مقصودی با اشاره به دشواری‌های تشخیص اختلالات روان‌تنی، افزود: تشخیص مرز بین یک درد قفسه سینه ناشی از اضطراب و علامت سکته قلبی بسیار پیچیده است. متأسفانه گاهی پزشکان به‌سرعت برچسب روان‌تنی می‌زنند، در حالی که باید تمام احتمالات جسمی را بررسی کرد. این روند هزینه‌بر و زمان‌بر است.

راه‌حل چیست؟
این کارشناس ارشد روان‌پرستاری، روان‌درمانی را سنگ بنای درمان دانست و گفت: داروهای روانپزشکی می‌توانند علائم را کاهش دهند، اما تا زمانی که ریشه اضطراب درمان نشود، مشکل به طور کامل رفع نمی‌شود. روانشناسان می‌توانند به بیماران کمک کنند تا احساس امنیت کنند، هیجانات خود را مدیریت نمایند و الگوهای فکری تحریک‌کننده جسمانی‌سازی را تغییر دهند. مقصودی در پایان با تأکید بر اهمیت پذیرش مشکل، یادآور شد: پذیرش اختلال روان‌تنی اولین قدم برای کاهش اضطراب و یافتن منشأ اصلی درد است. این اختلالات واقعی هستند و نباید به عنوان نشانه‌های ساختگی نادیده گرفته شوند.

جمع‌بندی
اختلالات روان‌تنی پدیده‌ای پیچیده در مرز روان و جسم هستند که نیازمند نگاهی جامع از سوی پزشکان و روانشناسان اند. با افزایش آگاهی و دسترسی به خدمات روان‌درمانی، می‌توان بار این اختلالات را بر دوش بیماران کاهش داد.

پایان خبر